Uzayda yarattığımız kirlilik, artık bir sır olmaktan çıktı. Yıllar süren uzay araştırmaları, dünyamızın yörüngesinde dönen büyük bir “uzay çöpü” bulutuyla sonuçlandı.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) verilerine göre, bu enkaz, işlevini yitirmiş uydular, kullanılmış roket aşamaları ve çarpışmalardan kaynaklanan parçalar gibi unsurları barındırıyor.
ESA’nın tahminlerine göre, bir santimetreden büyük yaklaşık 900 bin parça uzay çöpü ve bir milimetreden büyük 330 milyon parça enkaz, yüksek hızlarda dünya etrafında dönmekte.
Her gün bir parça uzay enkazının Dünya’ya düştüğü tahminleri göz önüne alındığında, bu parçaların birinin üzerinize düşme olasılığı ne? sorusu gündeme gelmekte.
BÜYÜYEN UZAY ÇÖPÜ SORUNU
1957’de Sputnik 1’in fırlatılmasından bu yana, insanların uzayda bıraktığı izler oldukça kaygı verici. Her roket fırlatılışı, uydu konuşlandırması ve uzay görevi, Dünya yörüngesindeki çöp miktarını artırma konusunda katkı sağlıyor.
ESA’nın verileri, son yıllarda uzay çöpünün katlanarak arttığını ve yalnızca 2022’de yaklaşık 2.500 parçanın Dünya’ya düştüğünü göstermektedir.
Birleşmiş Milletler, bu enkazın gelecekteki uzay görevlerini tehlikeye atabileceği ve dünyadaki iletişimi etkileyebileceği konusunda uyarılarda bulunmuş durumda.
Uzay enkazı, operasyonel uydular ve uzay araçları için önemli bir tehlike oluşturuyor çünkü küçük parçalar bile yüksek hızlar nedeniyle ciddi hasarlara yol açabiliyor.
Bu nedenle, uyduları ve Uluslararası Uzay İstasyonu’nu (ISS) korumak için her yıl yüzlerce manevi çarpışma önleme işlemi gerçekleştiriliyor.
ISS’deki astronotlar da tehlike altında, ancak giysileri ve istasyonun Whipple kalkanı, daha küçük enkazlardan bir miktar koruma sağlamaya çalışıyor.
Whipple kalkanı, çarpan nesneleri, son katmanı delemeyecek kadar küçülene kadar daha küçük parçalara ayırmak için tasarlanmış çok katmanlı bir yapıdır.
Uzay çöpü, Dünya etrafında dengeli bir şekilde dağılmamaktadır. En yüksek enkaz yoğunluğu, gözlem uydularının sıkça bulunduğu 800-900 km irtifada yer almaktadır.
Bu düzensiz dağılım, değişken uzay aktivitesi ve atmosferdeki sürüklenme farklılıklarıyla ilişkilidir.
Ayrıca uzaydaki çarpışma etkinlikleri, Dünya’daki alışılmış çarpışmalara benzememektedir. Yüksek hızlar nedeniyle çarpışan nesneler, şok dalgalarının hızını aşarak birbirlerinin içinden geçiyor ve daha çok bir patlamaya benzer bir etki yaratıyor. Bu da enkazın parçalanmasına ve yayılmasına katkıda bulunuyor.
BELGELENMİŞ OLAYLAR
Olasılık düşük olsa da, uzay enkazının düşerek hasara veya yaralanmalara yol açan olayları belgelenmiştir. İşte bazı önemli vakalar:
1997 yılında Oklahoma’da Lottie Williams, bir Delta II roketinin parçası tarafından vurulmuş, fakat yaralanmamıştır.
2002’de Çin’de altı yaşındaki bir çocuk, bir uydu parçasının çarpması sonucu ayak parmağını kırmıştır.
News
