Türk Dünyası’ndan Ortak Alfabe Hamlesi
Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşmaya vardı. Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Genel Başkanı Ekrem Erdem, bu gelişme hakkında bir açıklama yaparak, “İsmail Gaspıralı’nın Türk dünyasını ortak bir edebî dil ve kimlik etrafında birleştirme hayalinin ilk adımını gerçekleştiren Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonunu tebrik ederim.” dedi.
Ortak Türk Alfabesi önerisi, Kazakistan’ın başkenti Astana’daki Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu iş birliğiyle 9-11 Eylül tarihleri arasında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirilen Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun 3. toplantısında kabul edildi. Ekrem Erdem, bu uzlaşmayı büyük bir heyecan ve memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, 26 Şubat-6 Mart 1926 tarihlerinde Bakü’de düzenlenen Türkoloji Kurultayı’nda alınan “ortak alfabe” kararını hatırlattı. Gaspıralı’nın “Dilde, fikirde, işte birlik” şiarının hayata geçişinin ilk adımını attıklarını vurgulayan Erdem, umutlarının güçlendiğini ifade etti.
Gaspıralı’nın Hayali Gerçekleşiyor
Erdem, “Ortak Türk Alfabesi, dil mirasımızın korunmasının yanında İsmail Gaspıralı’nın ‘Dilde, işte, fikirde birlik’ şuurunun gerçekleşmesi yolundaki en önemli gelişmedir.” ifadelerini kullandı. Gaspıralı’nın yazının ve edebî birikiminin toplum üzerindeki etkilerini iyi bilen bir mütefekkir olduğunu belirten Erdem, "Dilde, işte, fikirde birlik" diyerek Türk topluluklarının birleşmesi için mücadele ettiğine dikkat çekti.
Erdem, “Bugün bu tasavvurun gerçekleşmesi için ilk adım atıldı. Bu nedenle heyecanlı ve mutluyuz. İsmail Gaspıralı’nın Türk dünyasını ortak bir edebî dil etrafında birleştirme hayalinin ilk adımını gerçekleştiren Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonunu tebrik ederim. Uzlaşmanın ardından ortak alfabenin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi, tüm Türk toplumlarının okuyup anlayabileceği kaynak üretimi için büyük bir fırsat sunacaktır.” dedi.
Yüzyıl Sonra Yeniden Bakü
Ekrem Erdem, “İlk olarak 26 Şubat 1926’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılan ‘Birinci Türkoloji Kurultayı’nda gerçekleştirilen ‘Türk Dünyası Ortak Alfabe’ çalışmalarının yaklaşık yüz yıl sonra başarıyla tamamlanmış olmasından dolayı duyduğumuz memnuniyeti kamuoyuyla paylaşmak istiyorum.” şeklinde konuştu. Bakü Türkoloji Kurultayı’nın Türk halklarının tarihi, edebiyatı, dili, alfabesi ve kültürü açısından önemli kararların alındığı bir dönüm noktası olduğunu belirtti.
Sovyetler dönemi Kiril alfabesi baskısına karşı bir tepki olarak düzenlenen bu kurultayın, Türk dilbilimcileri, bilim insanları ve yazarların katılımıyla gerçekleştiğini hatırlatan Erdem, “Sovyetler, 1938-1940 yılları arasında Türk topluluklarını birbirinden koparmak için farklı Kiril alfabeleri kabul ettirmiştir. Bu durum, Türk millî kimliğine ve birlikliğe yapılan en büyük suikasttır.” dedi. Alınan ortak alfabe kararının Sovyet baskısıyla kesintiye uğradığını ve yaklaşık yüz yıl sonra sağlanan uzlaşmanın bugün yeniden hayata geçirildiğini dile getirdi.
Birleşme Yolunda Önemli Bir Adım
Erdem, “Ortak Türk Alfabesi, aziz Türk milletinin ruh ve gönül birliği, millî kimliği açısından oldukça önemli bir adımdır.” şeklinde ekledi. Türkiye alfabesindeki kadim Türk seslerini ve anlamını taşıyan kelimelerin eksikliği nedeniyle birçok kelimenin unutulduğunu ifade etti. Türk devletlerinde halkların birbirini anlaması için aydınların anlaşamadığına dikkat çeken Erdem, “Türkiye alfabesinin 29 harften 34 harfe çıkması, Türk dünyasındaki ortak kelimelerin Anadolu’da yeniden canlanmasını sağlayacaktır.” dedi.
Erdem, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği olarak yıllardır mücadele verdikleri Ortak Türk Alfabesi’nin, imla birliği ve ortak sözlük çalışmasının önemli bir aşaması olduğunu belirtti. Ortak alfabenin kabul edilmesi sürecinde katkı veren tüm kurum ve kişilere teşekkür ederek, Gaspıralı’yı rahmet ve minnetle andığını ifade etti.
News
