Mondros Mütarekesi, 30 Ekim 1918’de imzalandıktan sonra, İzmir Yunanlılar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya ise İtalyanlar tarafından işgal edildi.
İngiliz askerleri Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun’a çıkarak bölgedeki kontrolü ele geçirdi. 13 Kasım 1918 tarihinde, İngiliz Donanması İstanbul önlerine demir attı.
Vatan topraklarını savunmak amacıyla cephelerde büyük fedakarlıklar gösteren Mustafa Kemal, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı görevinden 3 Kasım 1918 tarihinde İstanbul’a döndü ve ülkenin kurtuluşu için harekete geçme kararı aldı.
Samsun ve çevresindeki Rumlar, 17-18 Mart 1919’da İngilizlerin desteğiyle burada çete baskınları düzenleyerek, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesi gereği bölgenin İtilaf Devletlerinin işgaline açık bir hale gelmesini hedefliyordu.
Bu durum karşısında Türk halkı, kendini savunmak amacıyla teşkilatlanmaya başladı. Ancak bu gelişmeler, İngiliz Yüksek Komiserliği ve Karadeniz Ordusu Başkumandanlığı’nın kaygılarını artırdı. 21 Nisan 1919’da İstanbul Hükümeti’ne nota vererek, bölgedeki gerilimin sona erdirilmesini ve Rumlara karşı bir saldırının engellenmesini talep ettiler.
Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak asayişin sağlanması için görevlendirildi. İzmir’in işgali sonrası 15 Mayıs 1919’dan bir gün sonra, Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan yola çıktı.
Mustafa Kemal ve arkadaşları, Samsun’a 19 Mayıs’ta Reji İskelesi’nden ayak basarak milli mücadelenin önemli bir adımını attılar. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından bombardımana maruz kalmış olan kentin iskeleleri arasından ancak Fransızlara ait Reji İskelesi sağlam kalmıştı. O dönemde Fransızlar, burada sigara üretimi yapıyordu ve bu nedenle iskele, “Tütün İskelesi” adıyla da biliniyordu.
Samsun’a ayak bastıktan 6 gün sonra, Mustafa Kemal 25 Mayıs’ta Havza’ya geçti. Bu gelişme, İngilizlerde kaygı uyandırdığı için gerçekleşti.
Havza’da yapılan ilk mitingde İzmir’in işgali protesto edildi
Mustafa Kemal Paşa’nın ikinci durağı olan Havza’da düzenlenen ilk mitingde, İzmir’in işgali protesto edildi ve bu miting, Kurtuluş Savaşı’nın önemli anlarından biri olarak tarihe geçti.
Mustafa Kemal, Havza’da 18 günden fazla süre kalarak Milli Mücadele için kıymetli çalışmalar yaptı.
İngilizlerin baskıları sonucu 9. Ordu Müfettişliği görevinden alındığında Mustafa Kemal, Havzalılara sivil olarak veda etti.
Milli Mücadele tüm yurda yayıldı
Gazi Mustafa Kemal ve silah arkadaşları, Samsun’a çıkarak başlattıkları kurtuluş meşalesini Amasya, Erzurum ve Sivas gibi şehirlerde de yayarak Milli Mücadele’yi tüm yurda taşımayı başardılar. Bu yıl, 29 Ekim 1923 tarihinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin 102. yılı kutlanıyor.
Türk milletinin istiklali ve istikbali için çıkılan yol
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan
News
