Ankara – BHA
Prof. Dr. Zakir Avşar, “Dünyanın en ilginç ve en salak boykotları” başlıklı yazısında boykot kavramının tarihçesi üzerine dikkate değer bilgiler sundu.
Boykot kelimesinin kökeni, 19. yüzyılda İrlanda’da yaşanan bir olaya dayanıyor. İngiliz toprak sahibi Charles Boycott, adaletsiz kira uygulamaları nedeniyle yerel çiftçiler tarafından dışlanarak ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Bu durum, belirli bir kişi veya kurumun ekonomik ve sosyal olarak izole edilmesine “boykot” denilmesine yol açmıştır.
Ancak boykot eylemi, Boycott olayından daha eski bir geçmişe sahiptir. Antik çağlardan beri topluluklar, adaletsiz uygulamalara karşı ticareti keserek veya iş birliklerini sona erdirerek tepki göstermişlerdir. Modern boykot kavramı ise, 19. ve 20. yüzyılda küresel ticaretin ve iletişimin gelişmesi ile daha da yaygınlaşmıştır.
Tarih boyunca, toplumların hatırladığı ilginç boykotlar olmuştur. Bu eylemler, insanların ve ülkelerinin yararını gözeterek düşmanlarına karşı yapılan mücadelelerin bir parçası olmuştur.
Boston Çay Partisi (1773) gibi eylemler, dünya tarihinin seyrinde önemli bir yer tutmaktadır. Amerikan kolonileri, çayın üzerine konulan ağır vergilere karşı İngiliz çaylarını boykot etmiş ve bu durum, sonunda Boston limanında büyük miktarda çayın denize dökülmesine yol açmıştır. Bu olay, Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın fitilini ateşlemiştir.
Hindistan’da yaşanan Kongre Partisi boykotu (1920’ler) ise, İngiliz yönetimine karşı önemli bir tepki olarak öne çıkar. Gandhi’nin Tuz Yürüyüşü (1930) de Hindistan’ın bağımsızlık sürecinde atılan diğer önemli bir adım olmuştur. Gandhi, İngilizlerin tuz tekelini protesto etmek amacıyla halkı İngiliz tuzunu boykot etmeye davet etmiştir. Binin üzerinde insan, deniz suyundan kendi tuzlarını üreterek bu tekele karşı durmuştur.
Montgomery Otobüs Boykotu (1955-1956) ise Amerika Birleşik Devletleri’nde, Rosa Parks’ın tutuklanmasının ardından başlamış ve siyahilerin ayrımcılığa uğramalarına karşı otobüsleri kullanmayı reddetmeleriyle büyük bir yankı uyandırmıştır. Bu gelişme, Amerika Sivil Haklar Hareketi’ne önemli bir ivme kazandırmıştır.
Güney Afrika’da yaşanan Apartheid Boykotları (1980’ler) ise, uluslararası toplumun bu rejimi protesto etmesiyle dikkat çekmiştir. Ekonomik ve kültürel yaptırımlar, Apartheid rejiminin sona ermesine katkıda bulunmuştur.
Nestlé Boykotu (1970’lerden günümüze) ise halen devam etmektedir. Nestlé, gelişmekte olan ülkelerde anne sütü yerine bebek maması pazarlamak için etik dışı yöntemler kullandığı gerekçesiyle birçok tüketici tarafından boykot edilmiş ve bu hassasiyet bugün bile sürmektedir.
2022 Katar Dünya Kupası’na yönelik boykot çağrıları da yakın dönemin bir diğer önemli örneğidir. Katar’daki insan hakları ihlalleri ve göçmen işçilerin kötü çalışma koşulları nedeniyle pek çok ülke ve taraftar, Dünya Kupası’nı boykot etme yönünde çağrılarda bulunmuştur. Bu çağrılar, kısmen de olsa etkili olmuştur.
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarıyla ilgili boykot çağrıları da güncel tartışmalar arasında yer almaktadır.
Boykotların ekonomik, sosyal ve politik alanda önemli sonuçlar doğurduğu görülmektedir. Şirketlerin gelir kayıpları yaşaması veya iflas etmeleri bu durumun bir yansımasıdır. Nike, 1990’larda çocuk işçi çalıştırdığı iddiaları nedeniyle büyük bir boykot dalgası ile karşı karşıya kalmış ve itibarını yeniden kazanmak için stratejilerini gözden geçirmek zorunda kalmıştır.
Ayrıca, boykotlar toplumsal farkındalığı artırabilir ve yasal reformları tetik
News
