Kekemelik Nedir? Nedenleri ve Erken Müdahalenin Önemi
Dil ve Konuşma Terapisti Beyza Erkaya Güler, kekemeliğin akıcı konuşma bozukluğu olduğuna dikkat çekerek, "Kekemelik, konuşmanın istemsiz bir şekilde bozulması ile karakterize edilen bir durumdur. Tekrarlar, uzatmalar ve konuşma blokları gibi belirtilerle kendini gösterir ve bu özellikler konuşma akışını olumsuz etkiler. İnsanların yaklaşık %5’i hayatlarının bir döneminde kekemelik benzeri belirtiler yaşayabilir. Genellikle 2 ile 5 yaş arası dönemlerde ortaya çıkar," şeklinde açıklamada bulundu.
Beyza Erkaya Güler, kekemeliğin cinsiyete göre farklılık gösterebileceğine de vurgu yaptı. "Kız çocuklarında kekemelik, erkeklere göre 1:6 ile 1:3 oranlarında daha az görülmektedir. Bu oran, yaş ilerledikçe değişebilir; kızlarda müdahale olmaksızın iyileşme oranları erkeklere daha fazladır. Ayrıca, ailede kekemelik öyküsü olan bireylerde, kekemelik görülme oranının ailede kekemelik öyküsü olmayanlara göre daha yüksek olduğu düşünülmektedir," ifadelerini kullandı.
Kekemeliğin kökenine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Beyza Erkaya Güler, "Kekemelik; genetik, nörofizyolojik, çevresel ve mizaç faktörlerinin bir kombinasyonu ile ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, kekemelik bir zeka problemi değildir; kekeleme yaşayan bireyler normal ya da normal üstü zekaya sahip olabilirler," dedi.
Kekemelik, genel olarak iki ana başlık altında sınıflandırılmaktadır: Edinilmiş kekemelik ve gelişimsel kekemelik. Nörojenik kekemelik, serebrovasküler olaylar, kafa travmaları ve travmatik beyin hasarı gibi nedenlere bağlı olarak genellikle yetişkinlik döneminde görülmektedir. Öte yandan, psikojenik kekemelik ise yetişkin bireylerde, büyük psikolojik travmalara bağlı olarak aşırı stres ve kaygı ile gelişebilir.
Gelişimsel kekemelik ise en yaygın türdür ve genellikle okul öncesi yıllarda başlar, bazı durumlarda ileri yaşlara kadar devam edebilir. Bu tür kekemeliğin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte; bilişsel, motor, dilsel, nörolojik ve çevresel faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Kekemelik yaşayan bireyler, konuşma akıcılığındaki bozuklukların yanı sıra; göz kırpma, kafa sallama ve konuşmadan kaçınma gibi ikincil davranışlar da sergileyebilirler.
Beyza Erkaya Güler, kekemeliğin bireyler üzerindeki olumsuz etkilerini de aktardı. "Azalan sözel çıktı, kelimelerden kaçınma, dilbilgisi kısıtlamaları, yaşam kalitesinde azalma ve eğitim süreçlerinde zorbalık, kekemelikle olumsuz yönde etkileşen alanlar arasında yer almaktadır," diye belirtti.
Son olarak, erken müdahalenin önemine değinen Güler, "Erken dönem çocuklukta başlayan kekemelik vakalarında, şiddet dönemsel olarak değişiklik gösterebilir. Erken müdahale ile kekemeliğin kendiliğinden ortadan kalkma oranı %80’lere kadar çıkmaktadır. Kekemelikle ilgili değerlendirme sürecinde, konuşma bozukluğunun türleri, sıklığı, motor davranışlar ve duygusal tepkilerin gözlemlenmesi gerekmektedir," dedi.
Beyza Erkaya Güler, sözlerini şöyle tamamladı: "Eğer çocuklarda 6 aydan uzun süre görülen kekemelik belirtileri varsa ve şiddeti artıyorsa, vakit kaybetmeden uzman bir dil ve konuşma terapistinden değerlendirme alınmalıdır. Bu, konuşmanın daha akıcı hale gelmesi, bireyin daha rahat iletişim kurabilmesi ve konuşmaya dair kaygıların azaltılması açısından kritik öneme sahiptir."
News
